بررسی کتاب های مرجع فارسی چاپی کودکان و نوجوانان منتشره بین سال های ۱۳۹۰-۱۳۸۵ از نظر اعتبار، وسعت و کیفیت

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اعتبار، وسعت و کیفیت کتاب های مرجع فارسی کودکان و نوجوانان که از سال 1385 تا 1390 برای اولین بار در ایران به چاپ رسیده‎اند، صورت گرفت تا بدین وسیله میزان مطابقت‎شان با معیارهای کتاب های مرجع کودکان و نوجوانان مشخص شود. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش به‎کار رفته در این پژوهش، تحلیل محتوا و از نوع کمّی است. جامعۀ آماری پژوهش شامل 216 عنوان کتاب مرجع کودک و نوجوان است. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه‎وارسی محقق‎ساختۀ مبتنی بر مرور متون و منابع است که روایی آن به تأیید صاحب نظران رسید. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، از تعداد 216 عنوان کتاب بررسی شده، 150 اثر دانش نامه، 33 اثر واژه نامه، 8 اثر سرگذشت نامه، 18 اثر منابع مرجع فوری، و 7 اثر منابع مرجع جغرافیایی بودند. بر اساس نتایج، معیارهای ارزیابی در تعداد زیادی از کتاب ها به صورت کاملاً مطلوبی رعایت نشده بود. کتاب های تألیفی ـ ترجمه ای بیشتر از سایر کتاب ها معیارهای مورد نظر را رعایت کرده بودند و همچنین به جز سال 1390، در بقیۀ سال ها کیفیت منابع مورد بررسی سیر صعودی داشتند. این در حالی است که تعداد کتاب های تألیفی ـ ترجمه ای تنها 6 درصد از کل کتاب ها را در این 6 سال تشکیل می دادند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر ضمن تهیۀ سیاهۀ وارسی در زمینۀ ارزیابی کتاب های مرجع کودکان و نوجوانان بر اساس پیشینه های موجود و نیز نظر متخصصان، این امکان را فراهم آورده است تا استفاده کنندگان کتاب های مرجع در انتخاب خود تصمیم بهتری بگیرند. همچنین به تولیدکنندگان کتاب های مرجع این امکان را می دهد تا تصمیم‎گیری بهتری در زمینۀ تألیف کتاب های مرجع داشته باشند.